Δυσαριθμησία-Αναριθμησία
Δυσαριθμησία είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία που παρουσιάζουν ορισμένα παιδιά στα Μαθηματικά. Η Δυσαριθμησία δε σχετίζεται με τη νοημοσύνη του ατόμου, με τις γενικότερες ικανότητές του και με το πολιτισμικό περιβάλλον, την ψυχική του υγεία ή με την ύπαρξη αισθητηριακών προβλημάτων.
Η δυσαριθμησία μπορεί να συνυπάρχει και με άλλες μαθησιακές δυσκολίες.
Εμφανίζεται σε περίπου 11% των παιδιών με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Άλλες μαθησιακές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένης της δυσλεξίας και της δυσγραφίας, είναι επίσης κοινές – έως και το 45% των παιδιών με ΔΕΠΥ έχουν μαθησιακή διαταραχή. Η δυσαριθμησία συχνά συνυπάρχει με τη δυσαναγνωσία, μια μαθησιακή δυσκολία στην ανάγνωση. Περίπου τα μισά από τα παιδιά με δυσαριθμησία έχουν επίσης δυσλεξία.
Αίτια δυσαριθμησίας
Όταν εξετάζουμε τη δυσαριθμησία, οι περισσότεροι άνθρωποι στην πραγματικότητα σκέφτονται την αναπτυξιακή δυσαριθμησία – δυσκολίες στην απόκτηση και την εκτέλεση βασικών μαθηματικών δεξιοτήτων. Οι ακριβείς αιτίες για αυτόν τον τύπο δυσαριθμησίας είναι άγνωστες, αν και η έρευνα επισημαίνει ζητήματα στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και τη γενετική (καθώς η αναπηρία τείνει να εμφανίζεται σε οικογένειες) ως πιθανές αιτίες κληρονομικότητας.
Η επίκτητη δυσαριθμησία, που μερικές φορές ονομάζεται αλογία, είναι η απώλεια δεξιοτήτων σε μαθηματικές δεξιότητες και έννοιες λόγω διαταραχών όπως ο εγκεφαλικός τραυματισμός και άλλες γνωστικές βλάβες.
Τα παιδιά με Δυσαριθμησία παρουσιάζουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
- Δεν κατέχουν βασικές προμαθηματικές δεξιότητες (ταξινόμηση, σειροθέτηση, αναγνώριση μεγεθών, αντίληψη ποσότητας, ομαδοποιήσεις, γνώση της σειράς των αριθμών, απαρίθμηση-μέτρηση αντικειμένων)
- Δυσκολεύονται στην κατανόηση των μαθηματικών εννοιών
- Έχουν αδυναμία σειροθέτησης/σύγκρισης αριθμών π.χ. να βάλει τους αριθμούς από τον μεγαλύτερο στο μικρότερο
- Αδυνατούν να αναγνωρίσουν ή και να διακρίνουν τα αριθμητικά σύμβολα (+, -, / ,*).Μπερδεύουν τις πράξεις, π.χ. κάνει πρόσθεση αντί για αφαίρεση.
- Μπερδεύουν τους μηχανισμούς των πράξεων.
- Ξεχνούν να υπολογίσουν τα κρατούμενα.
- Αδυνατούν να διακρίνουν και να στοιχίσουν σωστά σε μια πράξη τις μονάδες, τις δεκάδες.
- Έχουν δυσκολία στη διαχείριση και την κατανόηση του χρόνου. Μοιάζει σαν να μην έχουν την αίσθηση του χρόνου!
- Έχουν κακό οπτικό και χωρικό προσανατολισμό
- Έχουν δυσκολία άμεσης ταξινόμησης κατεύθυνσης (δεξιά από αριστερά)
- Αδυνατούν να μάθουν την ώρα.
- Αδυνατούν να μάθουν την προπαίδεια.
- Μπερδεύουν τη σειρά που ακολουθούμε κατά την εκτέλεση μιας πράξης.
- Αδυνατούν να βρουν το μηχανισμό που χρειάζεται για την επίλυση των προβλημάτων. Δεν κατανοούν τα ζητούμενα και ξεχνούν τα δεδομένα του προβλήματος
- Ξεχνούν και, ενώ κάνουν μια συγκεκριμένη πράξη (αφαίρεση), συνεχίζουν κάποια άλλη(πρόσθεση).
- Δυσκολεύονται στην εκτέλεση μαθηματικών πράξεων από μνήμης (πχ 2+2)
- Συναντάνε δυσκολίες στη χρήση των χρημάτων, κυρίως των λεπτών του ευρώ
Αντιμετώπιση και διάγνωση δυσαριθμησίας
Τα σφάλματα υπολογισμού από μόνα τους δεν είναι ενδεικτικά της δυσαριθμησίας – η ποικιλία, η επιμονή και η συχνότητα είναι βασικά για τον προσδιορισμό της παρουσίας δυσαριθμησίας.Όπως και οι άλλες μαθησιακές δυσκολίες, η δυσαριθμησία δεν έχει θεραπεία και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με φάρμακα. Μέχρι τη στιγμή που διαγιγνώσκονται τα περισσότερα άτομα, έχουν μία ασταθή μαθηματική βάση. Οι στόχοι της θεραπείας, λοιπόν, είναι να καλυφθούν όσο το δυνατόν περισσότερα κενά με ειδικές οδηγίες και άλλες παρεμβάσεις, όπως:
- Δίνοντας περισσότερο χρόνο στις εργασίες των μαθηματικών
- επιτρέποντας τη χρήση αριθμομηχανών
- προσαρμόζοντας τη δυσκολία της εργασίας
- σπάζοντας τα περίπλοκα προβλήματα σε μικρότερα βήματα
- χρησιμοποιώντας αφίσες για να υπενθυμίσουμε στους μαθητές βασικές έννοιες των μαθηματικών
- κάνοντας συνεχείς επαναλήψεις σε βασικές, θεμελιώδεις μαθηματικές έννοιες και δεξιότητες
- παρέχοντας συμπληρωματικές πληροφορίες μέσω διαδραστικού τρόπου μάθησης και
- παρέχοντας ειδικά σχεδιασμένα παιχνίδια διδασκαλίας (πχ. για την εκμάθηση της ώρας)
Η αξιολόγηση των μαθηματικών δεξιοτήτων του παιδιού πρέπει να γίνεται από Εκπαιδευτικό Ψυχολόγο για αξιολόγηση των νοητικών ικανοτήτων του παιδιού και από Ειδικό Παιδαγωγό, ειδικευμένο στις μαθησιακές δυσκολίες (Δυσλεξία, Δυσαριθμησία, Δυσγραφία κλπ.). Αν συνυπάρχουν και άλλες δυσκολίες συμπεριφοριστικού χαρακτήρα, τότε συστήνεται η αξιολόγηση από άλλους ειδικούς, όπως π.χ. Κλινικός Ψυχολόγος ή Παιδοψυχίατρος.