Δυσφαγία

δυσφαγία, δυσκαταποσία, διαταραχές κατάποσης, διαταραχές σίτισης, λογοθεραπεία αθήνα, λογοθεραπεία κατοίκον, θεραπεία κατοίκον

Δυσφαγία – διαταραχές κατάποσης: Θεραπεία κατοίκον σε όλη την Αθήνα και τον νομό Αττικής, Τηλ. 212 1011661, Κιν. 6908 753700

Οι διαταραχές κατάποσης, ή αλλιώς η δυσφαγία, αποτελούν ένα μείζον πρόβλημα για πολλούς ανθρώπους, με σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική τους υγεία, οι οποίες μπορούν ακόμα και να απειλήσουν την ίδια τους τη ζωή. Όμως, και σε λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις, η δυσφαγία έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής, καθώς και στις κοινωνικές σχέσεις του ασθενή αλλά και των μελών της οικογένειάς του.

Τι είναι η κατάποση;

Η κατάποση είναι ένας περίπλοκος αντανακλαστικός μηχανισμός και η λειτουργία της επιτελείται μέσω του ομαλού συγχρονισμού διαφόρων σταδίων σε ένα ιδιαίτερα μικρό χρονικό διάστημα. Ο όρος κατάποση αναφέρεται σε ολόκληρη τη διαδικασία, από την τοποθέτηση του φαγητού στο στόμα και το πέρασμά του κατά σειρά από το στοματικό, φαρυγγικό και οισοφαγικό στάδιο μέχρι τη στιγμή που το φαγητό μπαίνει μέσα στο στομάχι μέσω του καρδιακού σφιγκτήρα.

Ποια είναι τα στάδια της κατάποσης;

Η κατάποση χωρίζεται σε τρία (3) διαφορετικά στάδια:
1. Το στοματικό στάδιο.
2. Το φαρυγγικό στάδιο.
3. Το οισοφαγικό στάδιο.

1. Το στοματικό στάδιο
Σε αυτό το στάδιο γίνονται οι προετοιμασίες για την ενεργοποίηση της κατάποσης, στις περιπτώσεις που περιλαμβάνεται κάποια μορφή φαγητού. Το στοματικό στάδιο είναι εκούσιο, αφού η διεκπεραίωση ή η αναστολή του γίνεται με τη θέληση του ατόμου.

2. Το φαρυγγικό στάδιο
Στο τέλος του στοματικού σταδίου, όταν ενεργοποιείται το αντανακλαστικό της κατάποσης, αρχίζει το φαρυγγικό στάδιο, το οποίο δεν μπορεί να διακοπεί εκούσια και δεν αρχίζει έως ότου και εφόσον πυροδοτηθεί το αντανακλαστικό της κατάποσης. Η αναπνοή σταματά κατά τη διάρκεια του σταδίου και επανέρχεται όταν αυτό τελειώνει.
Για την ασφαλή επιτέλεση του φαρυγγικού σταδίου, υπάρχουν απαραιτήτως δύο προϋποθέσεις:
• Η αποτελεσματική προστασία των αεραγωγών, ούτως ώστε να μη διαρρεύσει το υλικό στους πνεύμονες.
• Η σύντομη διάρκεια της διαδικασίας, έτσι ώστε να επανέλθει γρήγορα η αναπνοή.
Στην τελική φαρυγγική φάση ο βλωμός προωθείται προς τον οισοφάγο μέσω του χαλαρωμένου κρικοφαρυγγικού σφιγκτήρα.

3. Το οισοφαγικό στάδιο
Το οισοφαγικό στάδιο είναι αντανακλαστικό και κανένας από τους μύες ή τις δομές που εμπλέκονται σε αυτό δεν υπόκεινται σε εκούσιο έλεγχο. Σε αυτό το στάδιο ο βλωμός μεταφέρεται προς τα κάτω μέσα στον οισοφάγο και καταλήγει στο στομάχι. Έτσι ολοκληρώνεται η διαδικασία της κατάποσης και ξεκινά η διαδικασία της πέψης.
Τι είναι η δυσφαγία;
Η δυσφαγία είναι σύμπτωμα μίας ασθένειας και όχι ασθένεια από μόνη της. Ο πιο κοινός ορισμός της δυσφαγίας θα μπορούσε να είναι η δυσκολία μεταφοράς του φαγητού από το στόμα στο στομάχι. Για να κατανοήσει όμως κάποιος καλύτερα την έννοια της δυσφαγίας, θα πρέπει ο ορισμός να περιλαμβάνει και όλες τις συμπεριφορικές, αισθητηριακές και κινητικές πράξεις πριν την κατάποση, συμπεριλαμβανομένης και της γνωσιακής επίγνωσης της επερχόμενης σίτισης, την οπτική αναγνώριση του φαγητού και όλες τις φυσιολογικές αντιδράσεις στην οσμή και την παρουσία φαγητού, όπως η αυξανόμενη σιελόρροια.

Ποια είναι τα συμπτώματα της δυσφαγίας;

Τα βασικά συμπτώματα της δυσφαγίας είναι μεταξύ άλλων:

• Σημαντική απώλεια σωματικού βάρους
• Φόβος για τη λήψη τροφής και απώλεια ευχαρίστησης του γεύματος
• Ξηροστομία, ξινή γεύση στο στόμα, χρόνια κακή αναπνοή
• Μεταβολές της φωνής (υγρή φωνή)
• Δυσκολία λήψης τροφής με το κουτάλι
• Σιελόρροια
• Κόπωση κατά τη διάρκεια της μάσησης
• Αυξημένος χρόνος μάσησης
• Μειωμένη ικανότητα δαγκώματος
• Δυσκολίες στη μάσηση (π.χ. η τροφή φεύγει από τα χείλη,)
• Έλλειψη ή δυσκολία έναρξης κατάποσης
• Πνίξιμο κατά τη διάρκεια ή μετά την κατάποση
• Ρινική αναρρόφηση (ο βλωμός μπαίνει ή βγαίνει από τη ρινική κοιλότητα),
• Παλινδρόμηση της τροφής στο στόμα
• Βήχας κατά τη διάρκεια ή μετά την κατάποση
• Αίσθημα πνιγμού κατά τη διάρκεια της κατάποσης
• Καθαρισμός του λαιμού κατά την διάρκεια ή μετά την κατάποση
• Αίσθημα καθήλωσης της τροφής στον λαιμό
• Πόνος κατά την κατάποση.
• Καούρα , δυσπεψία, ναυτία, εμετός, υπερβολικό ρέψιμο, δύσπνοια.

Πόσο συχνή είναι η δυσφαγία;

Υπολογίζεται ότι περίπου το 7 % του γενικού πληθυσμού θα αντιμετωπίσει προβλήματα σχετικά με τη δυσφαγία, με την ίδια πιθανότητα στα δυο φύλα και με αυξανόμενη πιθανότητα σε μεγαλύτερη ηλικία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από διάφορους ερευνητές στις Η.Π.Α. , οι ασθενείς με δυσφαγία ανέρχονται σε ποσοστό 13 – 14% στα επείγοντα περιστατικά σε νοσοκομεία και 50 % σε γηροκομεία.
H δυσφαγία είναι μια πολύ συχνή επιπλοκή μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Δεν έχει δοθεί όμως ακριβές ποσοστό εμφάνισης, διότι υπάρχει μεγάλη διαφορά στα ποσοστά που αναφέρουν οι διαφορετικές έρευνες, οφειλόμενο μεταξύ άλλων στις διαφορετικές μεθόδους αξιολόγησης. Δυσκολίες κατάποσης εμφανίζονται επίσης συχνά σε ασθενείς με Σκλήρυνση κατά Πλάκας σε ποσοστό 33% – 43%.

Ποιες είναι οι αιτίες της δυσφαγίας;

Οι αιτίες για τις διαταραχές κατάποσης μπορούν να ταξινομηθούν ανάλογα με το είδος της διαταραχής. Έτσι η δυσφαγία μπορεί να οφείλεται μεταξύ άλλων σε:
• Δομικές διαταραχές των οργάνων που συμμετέχουν στη κατάποση (π.χ. κακοήθεις νόσοι κεφαλής – τραχήλου)
• Βλάβες του κεντρικού νευρικού συστήματος (π.χ. εγκεφαλικό επεισόδιο)
• Βλάβες του περιφερικού νευρικού συστήματος (π.χ. Μηνιγγίτιδα)
• Βλάβες στις νευρομυϊκές συνάψεις (π.χ. Μυασθένεια Gravis)
• Βλάβες στους μύες (π.χ. ενδοκρινικές / μεταβολικές μυοπάθειες)
• Ψυχολογικούς παράγοντες (π.χ. αγοραφοβία, ψυχογενής ανορεξία, βουλιμία).

Ποιος είναι ο ρόλος του λογοθεραπευτή στη δυσφαγία;

Η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση και αξιολόγηση των διαταραχών κατάποσης από μια διεπιστημονική ομάδα, η οποία συμπεριλαμβάνει πολλές ειδικότητες, όπως π.χ. ωτορινολαρυγγολόγο, νευρολόγο, πνευμονολόγο, διαιτολόγο κ.ά., είναι ουσιαστικές για τον σχεδιασμό μιας αποτελεσματικής θεραπείας. Η θεραπεία της δυσφαγίας στοχεύει, όπου είναι δυνατόν, στην αποκατάσταση της φυσιολογίας της κατάποσης και της λειτουργικότητας των δομών που συμμετέχουν στην κατάποση, με απώτερο στόχο την ασφαλή σίτιση του ασθενή, διότι η στοματική σίτιση είναι ο πιο ασφαλής και ποιοτικός τρόπος σίτισης σε σύγκριση με άλλους, μη στοματικούς (π.χ. ρινογαστρικό σωλήνα ή γαστροστομία / νηστιδοστομία).

Ένα λογοθεραπευτικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της δυσφαγίας μπορεί, ανάλογα με την περίπτωση και πάντα σε συνεργασία και συντονισμό με την διεπιστημονική ομάδα, να συμπεριλαμβάνει τις παρακάτω ασκήσεις και στρατηγικές:

• Ασκήσεις άμεσης θεραπείας, για παράδειγμα αλλαγές στη στάση του σώματος, ασκήσεις κατάποσης
• Ασκήσεις έμμεσης θεραπείας, όπως ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών που συμμετέχουν στην κατάποση και βελτίωσης του συντονισμού τους.
• Ασκήσεις αισθητικότητας, π.χ. ασκήσεις γευστικότητας
• Αντισταθμιστικές στρατηγικές, όπως για παράδειγμα αλλαγές στη σύσταση της τροφής
• Άλλες στρατηγικές, για παράδειγμα αλλαγές στην ώρα ή στο περιβάλλον του γεύματος.

επικοινωνία