Τι είναι η θεραπεία συμπεριφοράς;
Η θεραπεία συμπεριφοράς βασίζεται στις θεωρίες μάθησης και απευθύνεται σε ειδικά συμπτώματα και προβλήματα συμπεριφοράς, όπως προκλητικές συμπεριφορές, εμμονές, στερεοτυπίες, φοβίες, ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές κ.ά. Όλες αυτές οι συμπεριφορές θεωρούνται προϊόντα μάθησης, τα οποία είναι είτε από μόνα τους ενισχυτικά για το παιδί, είτε έχουν ενισχυθεί από το περιβάλλον του.
Έχει διαπιστωθεί ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη αύξηση των αναπτυξιακών διαταραχών και των μαθησιακών δυσκολιών της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Στις περιπτώσεις αυτές εμφανίζονται αδυναμίες στο γνωστικό τομέα, στη συμπεριφορά, στη συναισθηματική οργάνωση και στις επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού.
Σε ένα πρόγραμμα Θεραπείας της Συμπεριφοράς συνήθως συμμετέχουν και οι γονείς μέσω της Συμβουλευτικής Γονέων, καθώς τις περισσότερες φορές εμπλέκεται όλη η οικογένεια στο αναφερόμενο πρόβλημα του παιδιού. Αφού διαπιστωθεί ότι το παιδί δεν αντιμετωπίζει άλλου τύπου δυσκολίες (π.χ. ΔΕΠ-Υ ή αναπτυξιακές διαταραχές, ώστε να χρειάζεται διαφορετικό συνδυασμό θεραπευτικών παρεμβάσεων), το παιδί ή ο έφηβος ξεκινά να παρακολουθεί συνεδρίες με Ψυχολόγο (σε ατομική ή ομαδική βάση ή σε συνδυασμό) και ορίζεται η συχνότητα των επισκέψεων.
Μερικές από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της συμπεριφοράς είναι η θετική ενίσχυση της επιθυμητής συμπεριφοράς, η αγνόηση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς, η αντικατάσταση ανεπιθύμητων μορφών συμπεριφοράς με κοινωνικά αποδεκτές και λειτουργικά ισοδύναμες συμπεριφορές, η συστηματική απευαισθητοποίηση, η συμμετοχή του θεραπευτή ως προτύπου προς μίμηση, η άμεση διακοπή της μη επιθυμητής συμπεριφοράς και η χρήση συστημάτων αυτοδιαχείρισης.
Σε τι βοηθάει η «Θεραπεία Συμπεριφοράς»;
1. Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (φάσμα αυτισμού)
2. Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ)
3. Αγχώδεις Εκδηλώσεις και Συναισθηματικές Δυσκολίες (παιδικές φοβίες, επιθετικότητα, θυμός)
4. Νοητική Ανωριμότητα και ήπιες νευροψυχολογικές διαταραχές
5. Διατροφικές Διαταραχές της εφηβικής ηλικίας
Από ποια ηλικία και μετά μπορεί το παιδί μου να κάνει Θεραπεία Συμπεριφοράς;
Η θεραπεία συμπεριφοράς μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα παιδιά από την ηλικία των 4 ετών έως και 17 ετών. Ανάλογα τη χρονολογική ηλικία, το αναπτυξιακό και το γνωστικό στάδιο που βρίσκεται το άτομο οι παρεμβάσεις εστιάζονται αντίστοιχα στη διαμόρφωση και διαχείριση της συμπεριφοράς, στην υιοθέτηση λειτουργικών τρόπων σκέψης και στη συναισθηματική οργάνωση.
Για παράδειγμα κατά τη προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία οι παρεμβάσεις εστιάζονται περισσότερο στην υιοθέτηση λειτουργικών συμπεριφορών μέσω της μάθησης και του ψυχοπαιδαγωγικού υλικού (ενεργητικό παιχνίδι, κατασκευές, ζωγραφική, ήρωες της παιδικής ηλικίας), ενώ όσο το παιδί μεγαλώνει και αναπτύσσεται η σκέψη του οι παρεμβάσεις περιλαμβάνουν τον ρόλο που έχουν οι σκέψεις στη συμπεριφορά και τις συνέπειες που έχουν στον τρόπο που τα παιδιά βιώνουν και εκφράζουν δυσάρεστα συναισθήματα.
