Πόσο επηρεάζει η ΔΕΠΥ τις σχολικές επιδόσεις;
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας(ΔΕΠΥ) είναι μια διαταραχή που αφορά αρκετά παιδιά. Η διάγνωση συνήθως γίνεται με την είσοδο του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον, όπου το παιδί καλείται να αντιμετωπίσει μια πιο «αυστηρή» καθημερινότητα. Οι μαθησιακές απαιτήσεις αυξάνονται και το παιδί με ΔΕΠΥ καλείται να προσαρμοστεί σε αυτές. Εκτός όμως από τις μαθησιακές απαιτήσεις στο σχολείο, το παιδί θα πρέπει και να αντιμετωπίσει και τις κοινωνικές προκλήσεις. Οι βασικοί κανόνες συμπεριφοράς και η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων είναι θέματα που απασχολούν ένα παιδί με ΔΕΠΥ.
Ακόμα και σε ήπιες περιπτώσεις, οι δυσκολίες λόγω της ΔΕΠΥ αρχίζουν να φαίνονται κατά την έναρξη της σχολικής φοίτησης καθώς απαιτείται περισσότερη συγκέντρωση και συμμόρφωση σε κανόνες. Ακόμη και τα παιδιά με ΔΕΠΥ του Υπότυπου όπου η απροσεξία υπερέχει, αντιμετωπίζουν έντονες δυσκολίες στις σχέσεις τους με τους συνομηλίκους. Αν και δεν επιδεικνύουν επιθετικές ή υπερκινητικές συμπεριφορές μοιάζουν να είναι ονειροπόλα, αγχωμένα και συχνά κινούνται με αργούς ρυθμούς. Επίσης, φαίνεται να είναι πιο ντροπαλά και απομονωμένα σε σχέση με τα παιδιά που έχουν ΔΕΠΥ Υπερκινητικού Υπότυπου και με τα υπόλοιπα παιδιά που δεν έχουν ΔΕΠΥ.
Οι κοινωνικές δυσκολίες των παιδιών με ΔΕΠΥ φαίνονται σχεδόν αμέσως όταν προσπαθήσουν να ενταχθούν σε νέες κοινωνικές ομάδες (με παιδιά που δεν γνωρίζουν από πριν). Η δυσκολία στις κοινωνικές- φιλικές σχέσεις των παιδιών με ΔΕΠΥ, ξεπερνά σε μέγεθος τη δσκολία που αντιμετωπίζουν παιδιά με άλλου είδους ψυχολογικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη, άγχος, μαθησιακές δυσκολίες ή προβλήματα συμπεριφοράς. Όλες αυτές οι δυσχέρειες στην ομαλή κοινωνικοποίηση και στη δημιουργία και διατήρηση φιλικών σχέσεων μπορεί να οδηγήσουν στην αύξηση των προβλημάτων συμπεριφοράς, στην εμφάνιση συναισθηματικών διαταραχών και στην πτώση της ακαδημαϊκής επίδοσης των παιδιών με ΔΕΠΥ.
Η κοινωνικοποίηση των παιδιών με ΔΕΠΥ είναι πολύ σημαντική γιατί έτσι εξασφαλίζεται η όσο το δυνατόν καλύτερη συσχέτιση με το περιβάλλον του σχολείου. Ένα παιδί με διάσπαση προσοχής και υπερκινητικότητα, συνήθως αποφεύγει το σχολείο και τις υποχρεώσεις του. Ο λόγος είναι η δυσκολία που έχει στην παρακολούθηση, η έλλειψη υπομονής, η υπερκινητικότητα και άλλα συμπτώματα που ακολουθούν την διαταραχή.
Η ανάπτυξη φιλίας είναι από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορεί να κατακτήσει ένα παιδί με ΔΕΠΥ στο χώρο του σχολείου. Όταν το παιδί αποκτήσει φίλους και ακολουθήσει την ομάδα των συνομηλίκων στις δραστηριότητές της, τότε νιώθει ότι ανήκει κάπου και ότι μπορεί να παρακολουθήσει και το μαθησιακό μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Η ΔΕΠΥ συνήθως επηρεάζει αρνητικά τη σχολική επίδοση, καθώς δυσκολεύει τα παιδιά στη συγκέντρωση, την απορρόφηση γνώσεων και τη διατήρηση της ηρεμίας τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερες επιδόσεις, μειωμένη αυτοεκτίμηση και την ανάγκη για ειδική βοήθεια ή επαναφοίτηση σε τάξη.
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν στις οδηγίες και τις πληροφορίες του μαθήματος, οδηγώντας σε μειωμένη κατανόηση και απορρόφηση γνώσεων. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω δυσκολιών, η σχολική επίδοση των παιδιών με ΔΕΠΥ είναι συχνά χαμηλότερη σε σύγκριση με τους συμμαθητές τους. Έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολών στο γυμνάσιο και διακόπτουν συχνότερα το σχολείο.Πολύ συχνά υπάρχουν δυσκολίες στην ενήλικη ζωή στον επαγγελματικό τομέα και στις κοινωνικές και διαπροσωπικές σχέσεις.
Πολλοί έφηβοι με ιστορικό υπερκινητικότητας εμφανίζουν παραπτωματική συμπεριφορά, έχουν αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης και χαμηλή κοινωνική αποδοχή. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν δυσκολίαστη ρύθμιση της συμπεριφοράς τους σύμφωνα με σχολικούς ή κοινωνικούς κανόνες. Σημαντικός αριθμός παιδιών με ΔΕΠΥ θα βιώσει σχολική αποτυχία, θα αναπτύξει διαταραχές διαγωγής, παραπτωματικές δραστηριότητες και θα διαμορφώσει αντικοινωνική προσωπικότητα.
Προβλήματα συμπεριφοράς που σχετίζονται με τη ΔΕΠΥ είναι:
Συμπεριφοράς, Κοινωνικά, Γνωστικά, Σχολικά, Συναισθηματικά και Σωματικά.
Τα παιδιά με ΔΕΠΥ θα μπορούσαν να αντιμετωπίζουν και μαθησιακές δυσκολίες, οι οποίες δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο το μαθησιακό κομμάτι. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ και μαθησιακές δυσκολίες έχουν χαμηλές σχολικές επιδόσεις, χαμηλούς βαθμούς και δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στο σχολικό πλαίσιο. Δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν τη μαθησιακή διαδικασία, έτσι χάνουν σημαντικές πληροφορίες ή οδηγίες. Τα παιδιά αυτά παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες στον γραπτό λόγο, στην ανάγνωση και στα μαθηματικά. Φαίνεται ότι κατακτούν την ορθή γραφή αρκετά πιο δύσκολα από τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας τους.Τα γραπτά τους είναι δυσανάγνωστα, χωρίς κενά ανάμεσα στις λέξεις, με πολλά ορθογραφικά λάθη.
Επίσης, παρουσιάζουν δυσκολίες στην αποκωδικοποίηση, στην ευχέρεια και στην κατανόηση κατά τη διάρκεια της αναγνωστικής διαδικασίας. Διαβάζουν με αργό ρυθμό, αγνοούν τα σημεία στίξης, διαβάζουν λάθος τις λέξεις χωρίς να το αντιλαμβάνονται, ακόμα κι όταν οι λέξεις επαναλαμβάνονται συχνά στο κείμενο.
Για να είναι αποτελεσματική και επιτυχημένη μια διδασκαλία, θα πρέπει ο εκπαιδευτικός να δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα και προσοχή στη διδακτική στρατηγική που θα ακολουθήσει.Η συνεργασία οικογένειας και σχολείου είναι απαραίτητη ώστε να υπάρχει συμπόρευση στο πρόγραμμα και τις τεχνικές που ακολουθούνται.Ειδικές στρατηγικές, όπως δομημένο περιβάλλον μάθησης, αλλαγές στην τάξη και στενή επικοινωνία μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών, είναι απαραίτητες για την υποστήριξη των μαθητών με ΔΕΠΥ.
Ένα σημαντικό ποσοστό παιδιών με ΔΕΠΥ χρειάζεται βοήθεια ειδικού, ενώ ένα ποσοστό μπορεί να χρειαστεί να επαναλάβει τάξη ή να φοιτήσει σε ειδικό σχολείο. Η παροχή ευκαιριών για μικρές κινήσεις μέσα στην τάξη, όπως το να καθαρίσει τον πίνακα ή να μοιράσει φυλλάδια, βοηθά τους μαθητές με ΔΕΠΥ να διατηρήσουν την προσοχή τους.
Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να προετοιμάζουν προσεκτικά τα μαθήματά τους για να καθοδηγήσουν τους μαθητές προς την κατανόηση της γνώσης. Τέλος, η χρήση ακουστικών στοιχείων, όπως τραγούδια ομοιοκαταληξίες ή φωνητικά μαγνητόφωνα, μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη συγκέντρωση και απομνημόνευση. Ακουστικά ακύρωσης θορύβου ή απαλή μουσική μπορούν να βοηθήσουν στην καταστολή των περισπασμών.
