Διαταραχή πανικού και κρίσεις πανικού στα παιδιά
Η διαταραχή πανικού είναι ένα συχνό είδος αγχώδους διαταραχής που χαρακτηρίζεται από τις γνωστές κρίσεις πανικού. Η διαταραχή πανικού έχει ως χαρακτηριστικό γνώρισμα επαναλαμβανόμενες και συνήθως ξαφνικές κρίσεις πανικού με ολιγόλεπτη (το πολύ 10 λεπτά) διάρκεια σε καταστάσεις, όπου ο μέσος άνθρωπος δεν αισθάνεται φόβο.Μια κρίση πανικού χαρακτηρίζεται από ένα ακατανίκητο αίσθημα φόβου και συνοδεύεται από ποικίλες σωματικές εκδηλώσεις όπως η ταχυπαλμία, η έντονη εφίδρωση, το τρέμουλο/μυικό πόνο, η δύσπνοια, το σφίξιμο/πόνος στο στήθος, η ναυτία, μούδιασμα κ.α.
Οι κρίσεις συνοδεύονται από φόβο για απώλεια ελέγχου ή επικείμενη τρέλα, φόβο για καρδιακή προσβολή ή επερχόμενο θάνατο.Το άτομο βιώνει μια συνεχή ανησυχία μεταξύ των κρίσεων, καθώς φοβάται την πιθανή επανάληψη της κρίσης. Τα συμπτώματα που παραπέμπουν στην διαταραχή πανικού με αγοραφοβία είναι όταν το άτομο φοβάται να βρίσκεται έξω από το σπίτι μόνο του. Για παράδειγμα, να είναι ανάμεσα σε πλήθος ή να στέκεται σε ουρά, να ταξιδεύει με λεωφορείο, τρένο ή αυτοκίνητο.
Υπολογίζεται ότι ποσοστό 22% των Αμερικανών θα εκδηλώσει κρίση πανικού κάποια στιγμή στη ζωή του, ωστόσο μόνο το 3% εξ αυτών εκδηλώνει κρίσεις πανικού τόσο συχνά ώστε να πληροί τα κριτήρια της διαταραχής πανικού.Εάν η διαταραχή πανικού αφεθεί χωρίς θεραπεία, τότε μπορεί να οδηγήσει το παιδί σε πολλούς περιορισμούς στη ζωή του. Αυτοί οι περιορισμοί μπορεί να αφορούν τη σχέση με τους συνομηλίκους του, τη λειτουργία του στο σχολείο, ακόμα και τη σχέση του με τα μέλη της οικογένειας και κατ’ επέκταση τη δυσλειτουργία ολόκληρης της οικογένειας.
Στα παιδιά οι κρίσεις πανικού συνοδεύονται από δύσπνοια ή γρήγορη αναπνοή, ζαλάδα/ ναυτία, γρήγορο καρδιακό παλμό και πλάκωμα στο στήθος, βρίσκουν τα φώτα πιο φωτεινά και έντονα, ιδρώνουν περισσότερο από το σύνηθες, τρέμουν ανεξέλεγκτα, κλαίνε χωρίς σταματημό σαν να μην μπορούν τα ίδια να ελέγξουν τα δάκρυά τους, αισθάνονται παγωμένοι σαν να μη μπορούν να κουνηθούν.
Καταστάσεις οι οποίες μπορούν να πυροδοτήσουν μια κρίση πανικού μπορεί να είναι εκτός των άλλων και οι ακόλουθες: άγχος που προκαλείται από μια δύσκολη εμπειρία στο σπίτι ή στο σχολείο, άγχος για εξετάσεις, φιλίες ή σχέσεις, ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, μια τρομακτική εμπειρία όπως η κακοποίηση ή η παραμέληση, μια βίαιη εμπειρία κ.ά.
Οι κρίσεις πανικού μπορεί να επηρεάσουν ένα παιδί ή έφηβο στις σχέσεις του, στη σχολική επίδοση και στη φυσιολογική ανάπτυξη. Μερικά παιδιά και έφηβοι με διαταραχή πανικού μπορεί να αναπτύξουν επίσης σοβαρή κατάθλιψη και να βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης αυτοκτονικής συμπεριφοράς. Παράλληλα ως μια προσπάθεια να μειώσουν το άγχος, κάποιοι έφηβοι με διαταραχή πανικού μπορεί να κάνουν χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών.
Όταν ένα παιδί ή ένας έφηβος βιώσει μια κρίση πανικού σημαίνει πως τα επίπεδα του άγχους είναι πιο ψηλά από το σύνηθες και σε σύγκριση με άλλους εφήβους. Ακόμα και αν οι γονείς νιώσουν άβολα ή ακόμα και φόβο, σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να το εκφράσουν στο παιδί. Δεν αναφέρουμε στο παιδί φράσεις όπως «ηρέμησε, ξέχασέ το» ή « τι έπαθες? Μη με τρομάζεις». Το παιδί είναι ήδη σε κατάσταση φόβου και δε θα βοηθηθεί με τέτοιες εκφράσεις.Είναι βασικό να μείνετε και εσείς ψύχραιμοι και να μην πανικοβάλλεστε, στην περίπτωση που το παιδί σας πάθει κάποια κρίση.
Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να μάθετε τεχνικές χαλάρωσης για να το βοηθήσετε κατά τη διάρκεια της κρίσης. Μπορείτε να επικεντρωθείτε στην αναπνοή του με το να τοποθετήσετε το χέρι σας στο στομάχι του και να του δείξετε να το κάνει και το ίδιο στον εαυτό του. Είναι σημαντικό να πάρει 5 βαθιές αναπνοές με σχεδόν 5 δευτερόλεπτα σε κάθε εισπνοή και 5 δευτερόλεπτα για κάθε εκπνοή.
Η εισπνοή πρέπει να γίνει από τη μύτη και η εκπνοή από το στόμα.Εξηγήστε ότι όταν το παιδί σας εισπνέει, φουσκώνει μαλακά την κοιλιά του σαν μπαλόνι, και όταν εκπνέει ο αέρας φεύγει αργά και πάλι από το μπαλόνι. Η κοιλιακή αναπνοή είναι πολύ ηρεμιστική και μας βοηθά να τραβήξουμε οξυγόνο βαθιά στους πνεύμονές μας.
Μετά τις ασκήσεις εισπνοής-εκπνοής ζητήστε από το παιδί να κατονομάσει μερικά πράγματα που δεν του προκαλούν άγχος: 4 πράγματα που μπορεί να δει, 3 πράγματα που μπορεί να ακούσει, 2 πράγματα που μπορεί να μυρίσει και 1 πράγμα που μπορεί να γευτεί, έτσι ώστε να αποσπαστεί η προσοχή του και να δώσει βάση στις αισθήσεις του.
Κάποιες άλλες πρακτικές συμβουλές μπορεί να περιλαμβάνουν, την μείωση της θερμοκρασίας του παιδιού με την τοποθέτηση μιας κρύας πετσέτας στο μέτωπο του, αλλά και αερόβια άσκηση για 20’ μόλις το παιδί αρχίζει να νιώθει πως μια κρίση πανικού είναι κοντά, καθώς η αύξηση των καρδιακών παλμών θα μειώσει το κύμα άγχους και φόβου.
Με το πέρας της κρίσης, εξηγήστε τι ακριβώς είναι η κρίση πανικού, αφού πρώτα βέβαια έχετε ενημερωθεί και εσείς επαρκώς, δείχνοντάς του πως καταλαβαίνετε πως αισθάνεται, ενώ παράλληλα, το πληροφορείτε και εκείνο, ώστε να ξέρει τι να περιμένει.
Για παράδειγμα πείτε του, πως η αίσθηση τρόμου που πιθανόν να έχει, διαρκεί για λίγη μόνο ώρα και ότι στην πραγματικότητα δεν κινδυνεύει από κάτι. Έπειτα, διαφυλάξετε ένα ήρεμο περιβάλλον για το ίδιο, αποφεύγοντας συμπεριφορές που μπορεί να το αγχώνουν ή να το πιέζουν περαιτέρω. Μάθετε να ακούτε το παιδί και αφήστε το να σας μιλήσει για τα συναισθήματά του. Επαινέστε το παιδί για τον αγώνα που κάνει να διαχειριστεί αυτή τη δύσκολη κατάσταση.
Τα παιδιά και οι έφηβοι με συμπτώματα κρίσεων πανικού θα πρέπει πρώτα να αξιολογούνται από τον οικογενειακό γιατρό ή τον παιδίατρό τους. Εάν δεν βρεθεί άλλη σωματική ασθένεια ή κατάσταση ως αιτία των συμπτωμάτων, μπορεί να παραπεμφθούν σε ψυχίατρο παιδιών και εφήβων για αξιολόγηση.Με τη θεραπεία, οι κρίσεις πανικού μπορούν συνήθως να σταματήσουν.
ψυχοθεραπεία παιδιών αθήνα, ψυχοθεραπευτές κατοίκον