Παιχνίδια για ανάπτυξη αφηγηματικού/περιγραφικού λόγου και παιχνίδια μνήμης
Η ανάπτυξη του λεξιλογίου είναι μια αρκετά σημαντική διαδικασία , καθώς μέσω αυτής βελτιώνονται και αναπτύσσονται δεξιότητες κατανόησης του λόγου και ακουστικής μνήμης, προσοχής. Αν το παιδί σας παρουσιάζει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και στις επικοινωνιακές δεξιότητες τα παρακάτω παιχνίδια μπορούν να επιδράσουνθετικά. Σε όλα τα παιχνίδια πρέπει να τηρείται η εναλλαγή σειράς και να γίνονται πρώτα από τον ενήλικα παίχτη λεκτικές ενισχύσεις λέξεων ή φράσεων και οπωσδήποτε να προσαρμόζονται ανάλογα με το επίπεδο του παιδιού. Να θυμάστε ότι το κάθε παιδί είναι μοναδικό και σκοπός δεν είναι η επίδοση αλλά η διασκέδαση.
Παραδείγματα παιχνιδιών: Τα βατραχάκια, Μαϊμουδάκια, Δράκοι, Ψαράκια, Shopping list, Lunch box, Μικροί Μάγειρες, Εγκυκλοπαίδεια των ζώων, Οι ντομάτες, Dable /Dable με ζώα, Pizza, Burger balance, Μαγνητικά βιβλία. Συγκεκριμένα, για την ενίσχυση του περιγραφικού και αφηγηματικού λόγου ενδείκνυνται παιχνίδια, όπως: Τικ Τακ Μπουμ, Brain Box (Εικόνες), Κυβομυθίες, Στο κεφάλι το ‘χω, Μάντεψε ποιος, Γρήγορα στη σοφίτα, Παραμυθοκάρτες.
Η ανάπτυξη του περιγραφικού και αφηγηματικού λόγου σε παιδιά ηλικίας 4+ βασίζεται σε ένα καλό ανεπτυγμένο λεξιλόγιο. Ωστόσο πολλές φορές εμφανίζονται δυσκολίες στην οργάνωση των σκέψεων του παιδιού και ως εκ τούτου ο περιγραφικός και αφηγηματικός λόγος του παρουσιάζεται ιδιαίτερα φτωχός. Πιο συγκεκριμένα παραδείγματα παιχνιδιών παρατείθενται παρακάτω:
- Στο κεφάλι το΄χω: Ο κάθε παίκτης τοποθετεί μία κάρτα κρυφά στο κεφάλι του αντιπάλου του και αρχίζει να του περιγράφει την έννοια. Αν ο παίκτης που έχει την κάρτα στο κεφάλι βρει τί είναι, κερδίζει την κάρτα. Όποιος κερδίσει τις πιο πολλές κάρτες είναι ο νικητής.
Προκειμένου να ενισχύσετε την περιγραφική ικανότητα, σκοπός είναι να μην κάνετε ερωτήσεις, αλλά να περιγράψετε την έννοια. Χρησιμοποιείστε σύντομες προτάσεις, όπως «Είναι φρούτο. Είναι κίτρινο. Αρέσει στις μαϊμούδες. Τί είναι;»
- Μάντεψε ποιος (Ποιος είναι;): Ο κάθε παίκτης παίρνει μια κάρτα με ένα πρόσωπο που πρέπει να περιγράψει και ο αντίπαλος πρέπει να βρει ποιος είναι.
Και εδώ αντί για ερωτήσεις, περιγράφουμε την κάρτα. Το συγκεκριμένο παιχνίδι ενδείκνυται και για παιδία μικρότερης ηλικίας.
- Πες 1 ιστορία: Δίνετε στο παιδί κάποιες εικόνες μπερδεμένεςγια να τις βάλει στη σειρά ώστε να φτιάξει μία μικρή ιστορία. Αναλόγως το επίπεδο του παιδιού, ίσως χρειαστεί να αφαιρέσετε κάποια κάρτα.
- Παραμυθοκάρτες: ο κάθε παίχτης φτιάχνει μία ιστορία με αρχή, μέση και τέλος χρησιμοποιώντας τις κάρτες του παιχνιδιού.
Καθώς το παιχνίδι έχει κάρτες χωρισμένες σε κατηγορίες (π.χ. πρωταγωνιστής, τοποθεσία, κακός χαρακτήρας κ.α.) μπορείτε για αρχή να δώσετε στο παιδί την ευκαιρία να επιλέξει 1 κάρτα από κάθε κατηγορία . Σε δεύτερη φάση, ο κάθε παίκτης μπορεί να επιλέξει τυχαία τις κάρτες του και να τις συνδυάσει για να φτιάξει ένα παραμύθι.
- Ζάρια ιστοριών: ο κάθε παίχτης φτιάχνει μία ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, χρησιμοποιώντας τα σύμβολα που έχουν τύχει στα ζάρια του. Το εν λόγω παιχνίδι είναι αρκετά πιο δύσκολο, καθώς περιέχει πιο αφηρημένες έννοιες.
Ας μην ξεχνάμε ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ό,τι παιχνίδια έχουμε στο σπίτι.
- μπορείτε να δημιουργήσετε ζωάκια-φιγούρες και να τα περιγράφετε εναλλάξ
- μπορείτε να δημιουργήσετε φιγούρες-ανθρωπάκια ή φρούτα, λαχανικά, εργαλεία ή ακόμη και αντικείμενα στο σπίτι (π.χ. να μπείτε στο σαλόνι με το παιδί και να περιγράφει ένας-ένας κάποιο έπιπλο και ο αντίπαλος να ψάξει να το βρει)
- για αφήγηση ιστορίας μπορείτε να επιλέξετε 2 φιγούρες, 1 αντικείμενο και έναν χώρο (π.χ. σπιτάκι,κούκλα) και να φτιάξετε ένα μικρό παραμύθι
- για ενίσχυση λεξιλογίου μπορείτε να βάλετε το παιδί σε ένα δωμάτιο (π.χ. μπάνιο) και να του ζητήσετε να παρατηρήσει όλα τα αντικείμενα που υπάρχουν σε αυτό. Κατόπιν βγαίνετε από εκεί και ζητάτε να σας πει όσες πιο πολλές λέξεις μπορεί που ταιριάζουν με το μπάνιο
- για ενίσχυση της ικανότητας κατηγοριοποίησης πάρτε 2 κατηγορίες από παιχνίδια (π.χ. εργαλεία και σύνεργα γιατρού ή φρούτα και λαχανικά). Εξηγήστε στο παιδί τις διαφορές ανάμεσα στις κατηγορίες και κατόπιν μπερδέψτε τα, ώστε να σας τα ξεμπερδέψει εκείνο.
Μερικά παιχνίδια που βοηθούν στην ενίσχυση της μνήμης ενός παιδιού είναι τα παρακάτω:
- Παίζουμε το σούπερ μάρκετ: Βάζουμε διάφορα αντικείμενα πάνω στο τραπέζι, το παιδί παριστάνει τον μαγαζάτορα και εμείς ως πελάτες ζητάμε συγκεκριμένα πράγματα και πρέπει να τα λάβουμε με τη σειρά που τα ζητήσαμε. (Τα παιδιά πρέπει να θυμούνται όσα πράγματα όσο η ηλικία τους)
- Memory με πέτρες: παίρνουμε πέτρες που μοιάζουν μεταξύ τους, το παιδί διαλέγει μία από αυτές και μας την περιγράφει έτσι ώστε να καταφέρουμε να τη βρούμε.
- Συμπληρώνουμε την ιστορία: «Φτιάχνω τη βαλίτσα μου και παίρνω…» Προσθέτουμε μια νέα λέξη κάθε φορά, καλώντας το παιδί να επαναλάβει όλα τα προηγούμενα, καθώς και αυτά που προσθέτει το ίδιο.
- Διαβάζουμε στα παιδιά ήδη γνωστά τους παραμύθια, προσθέτουμε νέες πληροφορίες και τους κάνουμε ερωτήσεις πάνω σε αυτές.
- Χρησιμοποιούμε κάρτες με εικόνες και παίρνουμε μια από αυτές και ρωτάμε το παιδί «τι είναι?» Μετά παίρνουμε μια άλλη κάρτα, ρωτάμε τι είναι και την τοποθετούμε πάνω από την προηγούμενη κάρτα. Το παιδί θα πρέπει να μας λέει και τις προηγούμενες κάρτες εκτός από τις επόμενες.
