Γονέας το πρότυπο του παιδιού
Έρευνες δείχνουν την τάση των παιδιών να μιμούνται τη συμπεριφορά των γονιών τους και τείνουν να μοιάζουν σε μεγάλο βαθμό στους γονείς τους.Για το παιδί οι γονείς του μέχρι κάποια στιγμή θεωρούνται οι “τέλειοι” και ό,τι κάνουν λογίζεται ως το σωστό.Αυτό αποδεικνύει την τεράστια ευθύνη των γονέων καθώς έχουν μεγάλη επιρροή στην εξέλιξη των παιδιών τους. Κοινωνικοί επιστήμονες και γενετιστές έχουν εντοπίσει πολλές συμπεριφορές που επαναλαμβάνονται από τη μια γενιά στην επόμενη.
Για παράδειγμα, τα παιδιά που οι γονείς τους καπνίζουν έχουν περισσότερες πιθανότητες να γίνουν και τα ίδια καπνιστές, ενώ εκείνοι που κάνουν χρήση αλκοόλ ή φαρμάκων είναι πολύ πιθανό να δουν αργότερα τα παιδιά τους να κάνουν το ίδιο. Οι γονείς που ασκούν βία στα παιδιά τους (λεκτική ή σωματική) είναι πιθανό να μεγαλώσουν παιδιά που θα συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο στην οικογένειά τους.
Οι γονείς που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, το πιθανότερο είναι να έχουν παιδιά που δεν πιστεύουν και τα ίδια στον εαυτό τους. Οι γονείς που είναι αρνητικοί και απαισιόδοξοι επηρεάζουν τα παιδιά αρνητικά και έτσι και τα ίδια τείνουν να βλέπουν τον κόσμο μέσα από αρνητικό πρίσμα.
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι γονείς δίνουν τα γονίδια στα παιδιά κατά τη σύλληψη, και μέσα από την ανατροφή και τη διαπαιδαγώγηση θα δώσουν την κατεύθυνση για το ποιες συμπεριφορές και χαρακτηριστικά θα εκδηλωθούν ή όχι.
Η αρνητική συμπεριφορά μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τα παιδιά αλλά το ίδιο ισχύει και για τα θετικά χαρακτηριστικά των γονιών. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι ο τρόπος που μαθαίνουν τα παιδιά είναι μέσω της μίμησης.
Για να αποτελέσουν όμως οι γονείς ένα θετικό πρότυπο για τα παιδιά τους, θα πρέπει να έχουν τον έλεγχο του εαυτού τους. Οι περισσότεροι γονείς ζητούν την πειθαρχία από τα παιδιά, αλλά αυτό που θα πρέπει να επιδιώκουν είναι να μπορούν και οι ίδιοι να πειθαρχούν τον εαυτό τους. Είναι εύκολο να επιβάλλουν τα “όχι” και τα “μη”, τα “Μη λες ψέματα”, “Μη φωνάζεις”, “Μη χτυπάς” κλπ., αλλά θέλει μεγαλύτερη προσπάθεια από τους γονείς να κάνουν πράξη αυτά που κηρύττουν.
Σκεφτείτε τα θετικά πράγματα που θέλετε να περάσετε στα παιδιά σας: την ευτυχία, την υπομονή, τον σεβασμό, τη γενναιοδωρία, την καλοσύνη, την αισιοδοξία, την πειθαρχία κ.α.Ας δούμε μερικά σημαντικά σημεία:
- Μείνε σταθερός στην απόφασή σου. Όχι σημαίνει όχι και ναι σημαίνει ναι.
- Εξηγείτε τι εννοείτε και να το εννοείτε πραγματικά.
- Εξηγήστε τι θέλετε να κάνει το παιδί και όχι τι δεν θέλετε και ζητήστε προκαταβολικά ευχαριστώ.
- Μην δίνετε υποσχέσεις που δεν μπορείτε να κρατήσετε.
- Ακούστε το παιδί σας όταν μιλάει και αναγνωρίστε τα συναισθήματά του.
- Σεβαστείτε εσείς το παιδί πρώτα για να σας σεβαστεί και εκείνο. Ευγένεια και σεβασμός είναι το παν για μια σχέση εμπιστοσύνης και συνεργασίας.
- Καθιερώστε καθημερινές ρουτίνες για να δημιουργήσετε κλίμα ασφάλειας στα παιδιά και να μαθαίνουν να προγραμματίζουν σωστά τον χρόνο τους.
- Λειτουργείστε ως ομάδα με τον άλλον γονέα αλλά και με τα παιδιά. Οι γονείς πρέπει να έχουν κοινή γραμμή μπροστά στα παιδιά τους.
- Τα παιδιά σέβονται τους ανθρώπους που είναι συνεπείς σε αυτά που λένε. Η υποκρισία και η ασυνέπεια αποπροσανατολίζουν τα παιδιά.
- Οι επιλογές των γονέων αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά και παίζουν σημαντικότερο ρόλο από τα λόγιατους. Τα παιδιά δεν θα σκεφτούν “τι είπε ο μπαμπάς/μαμά”, αλλά “τι έκανε ο μπαμπάς/μαμά”.
- Εξηγούμε στα παιδιά ποιους παράγοντες χρειάζεται να λάβουν υπ’ όψιν όταν έρχεται η ώρα να αποφασίσουν και τον τρόπο που θα αξιολογούν τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία.
- Πολλά παιδιά δείχνουν στοιχεία τελειοθηρικής συμπεριφοράς λόγω του ότι πιστεύουν ότι οι γονείς τους είναι αλάνθαστοι, άρα και εκείνα πρέπει να κάνουν το ίδιο. Αυτή η συμπεριφορά θα μειωνόταν, αν οι ίδιοι οι γονείς παραδέχονταν τα λάθη τους, βοηθώντας τα να καταλάβουν ότι κανείς δεν είναι τέλειος και ότι ένα λάθος μπορεί να διορθωθεί, χωρίς να λογίζεται ως καταστροφή. Επίσης, βοηθά στο κομμάτι της ανάληψης ευθυνών.
- “Να σέβεσαι τους δασκάλους σου και τους συμμαθητές σου”. Αυτό αποτελεί μια κοινή επιθυμία των γονέων. Για να υλοποιηθεί από το παιδί πρέπει κι εκείνοι με τη συμπεριφορά τους να δείχνουν σεβασμό, εκτίμηση και ευγνωμοσύνη στους άλλους. Σε αντίθετη περίπτωση, το παιδί μπερδεύεται ανάμεσα στα λόγια και στις πράξεις των γονέων του.
- Διδάξτε στα παιδιά τα ενδιαφέροντά σας.Μπορεί εκτός από επαγγελματίας, να ασχολείσαι με τη γυμναστική, τη μουσική, το χορό, την τέχνη κ.τ.λ. Αυτό βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τα ταλέντα τους και να μην εστιάζουν σε έναν μόνο τομέα της ζωής τους (π.χ. διάβασμα), αγνοώντας το κομμάτι της ευχάριστης δραστηριότητας.
- Να είσαι περήφανος για τον εαυτό σου και για όσα έχεις πετύχει μέχρι τώρα, παλεύοντας για ένα καλύτερο αύριο. Αυτό είναι ένα θετικό πρότυπο για τα παιδιά, καθώς τα βοηθάει να θέτουν στόχους, να νιώθουν σίγουρα για τον εαυτό τους και να αντλούν ικανοποίηση από όσα έχουν ήδη πετύχει.
- Χρησιμοποιείστε θετική ενίσχυση και όχι αρνητική, δηλαδή ευχαρίστηση και όχι γκρίνια, υπερηφάνεια και όχι κριτική, αγάπη και όχι σύγκριση.
