Υπερκαθήλωση της ΔΕΠΥ
Η ΔΕΠΥ δεν είναι στην πραγματικότητα μια διαταραχή ελλειμματικής προσοχής που χαρακτηρίζεται από απροσεξία και έλλειψη εστίασης, αλλά μια διαταραχή αφθονίας προσοχής. Παιδιά και ενήλικες με ΔΕΠΥ είναι ικανοί να απορροφηθούν πλήρως, με όλη τους την προσοχή όταν κάτι τους ενδιαφέρει, αποκλείοντας πράγματα που δεν παρουσιάζουν κανένα ενδιαφέρον για αυτούς αλλά που είναι σημαντικό να τα κάνουν. Η υπερκαθήλωση δεν είναι επίσημο σύμπτωμα της ΔΕΠΥ και οι περίοδοι υπερκαθήλωσης μπορεί να είναι και ευλογία και κατάρα. Η πρόκληση έγκειται στο να μάθουν αυτά τα άτομα να το ρυθμίζουν και να το ελέγχουν.
«Πρέπει να το εξετάσετε από την οπτική γωνία σύμφωνα με την οποία αυτό που συμβαίνει είναι λόγω μιας διαταραχής και κομμάτι αυτής της διαταραχής είναι ότι το άτομο αντιμετωπίζει δυσκολία αναφορικά με τον έλεγχο της προσοχής του», αναφέρει ο Δρ Rosenthal. Μία οπτική γωνία είναι να το δει κανείς από νευρολογική πλευρά. «Υπάρχει ένα τμήμα του εγκεφάλου, ο εμπρόσθιος λοβός, ο οποίος υπολειτουργεί στα παιδιά με ΔΕΠΥ και ως συνέπεια το σύστημα που σχετίζεται με το αίσθημα ικανοποίησης είναι ιδιαίτερο», σημειώνει.
Αυτό συμβαίνει επειδή η ΔΕΠΥ αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός αντιλαμβάνεται την ανταμοιβή και την ικανοποίηση. Ο εγκέφαλος με ΔΕΠΥ είναι απλώς συνδεδεμένος να επεξεργάζεται πληροφορίες, διέγερση και ευχαρίστηση, διαφορετικά από έναν εγκέφαλο χωρίς ΔΕΠΥ.
Η άλλη οπτική γωνία από την οποία μπορεί κανείς να εξετάσει την υπερ-συγκέντρωση είναι ως πρόβλημα συμπεριφοράς, όπως προκύπτει από την έρευνα του ψυχολόγου και ερευνητή της ΔΕΠΥ Russel Barkley. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, τα παιδιά με την συγκεκριμένη διαταραχή αντιμετωπίζουν δυσκολία στο να ελέγξουν την προσοχή τους σε βάθος, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που δυσκολεύονται να ελέγξουν τις σωματικές τους κινήσεις.
Παρόλο που ο Δρ. Rosenthal εφιστά την προσοχή μας στο ότι η ΔΕΠΥ παραμένει μια διαταραχή η οποία μπορεί να ωφεληθεί εξαιρετικά από την κατάλληλη αγωγή, θεωρεί επίσης ότι η αυτοπεποίθηση μπορεί να αξιοποιήσει στο έπακρο την «υπερ-συγκέντρωση» των παιδιών, αλλά και ο διάλογος με τα παιδιά που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τι τους συμβαίνει και να χρησιμοποιήσουμε την προσκόλλησή τους σε κάποιο ενδιαφέρον προς όφελός τους. Επίσης, σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι η τηλεόραση και τα βιντεοπαιχνίδια δεν είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα για άτομα με δυσχέρεια στην ρύθμιση της προσοχής και μπορεί να αποτελέσουν πραγματικό πρόβλημα για τα παιδιά με ΔΕΠΥ.
Η υπερκαθήλωση σε ένα μόνο θέμα μπορεί να σας κάνει να ξοδέψετε περισσότερο χρόνο και ενέργεια από ό,τι σκοπεύατε. Εάν αφεθεί ανεξέλεγκτη, μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες και να διαταράξει την καθημερινή σας λειτουργία. Σε μια κατάσταση υπερκαθήλωσης ΔΕΠΥ, μπορεί να αγνοείτε το πέρασμα του χρόνου, απομακρύνεστε από το περιβάλλον, παραμελείτε ευθύνες και προσωπικές ανάγκες, αγωνίζεστε να σταματήσετε ή να αλλάξετε δραστηριότητες και κολλάτε σε μικρές λεπτομέρειες. Όταν ξαναμπείτε στην πραγματικότητα, μπορεί να νιώθετε αποπροσανατολισμένοι και να χρειαστεί λίγος χρόνος για να προσαρμοστείτε στην «πραγματική ζωή».
Αν συνειδητοποιήσετε ότι ένα συγκεκριμένο ενδιαφέρον καταλαμβάνει όλο και περισσότερο από τον χρόνο σας, μπορείτε να κάνετε τα εξής:
- Γράψτε ένα ημερήσιο ή εβδομαδιαίο χρονικό όριο για τις δραστηριότητες ή τα χόμπι στα οποία προσηλώνεστε.
- Ορίστε μια ώρα της ημέρας που επιτρέπονται αυτές οι δραστηριότητες. Mπορείτε να τα προγραμματίσετε για το τέλος της ημέρας έτσι ώστε να παραμείνετε συγκεντρωμένοι όταν εργάζεστε ή μελετάτε.
- Καθορίστε τις συνθήκες που θα επιτρέψετε στον εαυτό σας να συμμετέχει σε αυτές τις δραστηριότητες, όπως μετά την άσκηση ή κατά τη διάρκεια του καθορισμένου ελεύθερου χρόνου.
- Ζητήστε από τους φίλους και την οικογένειά σας να σας κρατήσουν υπόλογους κρατώντας επαφή μαζί σας.
- Προγραμματίστε ένα διάλειμμα 5-10 λεπτών για κάθε 30 λεπτά του χρόνου που αφιερώνετε στις αγαπημένες σας ασχολίες. Κατά τη διάρκεια αυτού του διαλείμματος, μπορείτε να φτιάξετε ένα σνακ, να κάνετε ντουζ, να κάνετε μια βόλτα ή οτιδήποτε σας βοηθά να απομακρύνετε την εστίασή σας από τη δραστηριότητα.
- Εξερευνήστε νέες δεξιότητες και ενδιαφέροντα δοκιμάζοντας ένα νέο άθλημα, μαθαίνοντας μια ξένη γλώσσα ή ένα μουσικό όργανο.
- Ζητήστε συμβουλές και υποστήριξη: Η συνεργασία με έναν ψυχολόγο θα σας διαφωτίσει με στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε τα ερεθίσματα υπερκαθήλωσης, να θέσετε σταθερά όρια και να δώσετε προτεραιότητα στις καθημερινές δραστηριότητες.Επιπλέον, ο ψυχολόγος μπορεί να σας συστήσει γνωσιακή συμπεριφορική εκπαίδευση (CBT).
- Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια εφαρμογή διαχείρισης χρόνου για να δημιουργήσετε ένα ημερήσιο πρόγραμμα με χρονικά πλαίσια για εργασία και παιχνίδι ή να δοκιμάσετε την Τεχνική Pomodoro,η οποία χωρίζει τις δραστηριότητες σε διαστήματα που χωρίζονται με μικρά διαλείμματα.
Η τάση για υπερκαθήλωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσετε τις δραστηριότητες που σας αρέσουν. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να έχετε τα σωστά όρια, σύστημα υποστήριξης και στρατηγικές για να εμποδίσετε αυτά τα ενδιαφέροντα να κυριαρχήσουν στη ζωή σας.
