Τα γνωστικά-αναγνωστικά ορόσημα ανά ηλικία

0-12 μηνών:

Τα μωρά αρχίζουν να ψάχνουν και να απασχολούνται με βιβλία φτιαγμένα από μαλακές υφές
Βλέπουν και αγγίζουν με τα δάχτυλα την εικονογράφηση των βιβλίων
Τείνουν να θέλουν να βοηθήσουν στο γύρισμα των σελίδων των βιβλίων
Παράγουν ήχους ή ανταποκρίνονται θετικά όταν τους διαβάζουμε αγαπημένα τους βιβλία και ιστοριούλες

12-36 μηνών:

Τα μωρά/νήπια ονοματίζουν γνωστά τους πρόσωπα ή αντικείμενα που παρουσιάζονται στις εικόνες ενός βιβλίου
Αφότου ερωτηθούν, τα νήπια είναι σε θέση να απαντήσουν για τις εικόνες που βλέπουν στο βιβλίο
Επαναλαμβάνουν αγαπημένες τους φράσεις από τα βιβλία που τους διαβάζουν
Ξεφυλλίζουν τα βιβλία παριστάνοντας ότι μπορούν να διαβάσουν
Αναγνωρίζουν τα αγαπημένα τους βιβλία από το εξώφυλλο

3-4 ετών:

Κρατούν το βιβλίο με σωστό τρόπο
Το παιδί αναγνωρίζει τις λέξεις που ομοιοκαταληκτούν, καθώς και λέξεις που ξεκινούν με τον ίδιο ήχο (π.χ., μπάρα-μπάλα)
Το παιδί λέει λέξεις που ομοιοκαταληκτούν (π.χ., ρόδι πόδι), καθώς και λέξεις που ξεκινούν με τον ίδιο ήχο (π.χ., κύπελλο, καπάκι)
Το παιδί «τεμαχίζει» μια πρόταση σε χωριστές λέξεις (π.χ., το αγόρι πήδηξε χωρίζεται σε το-αγόρι-πήδηξε)
Το παιδί μετράει τις συλλαβές στις λέξεις
Καταλαβαίνουν ότι με τις λέξεις αφηγούμαστε την ιστορία
Αντιλαμβάνονται ότι τα κείμενα διαβάζονται από τα αριστερά προς τα δεξιά κι από πάνω προς τα κάτω
Εξιστορούν παραμύθια που μόλις άκουσαν με δικά τους λόγια
Αναγνωρίζουν γράμματα της αλφαβήτου
Αρχίζουν να καταννοούν ότι τα γράμματα αντιστοιχούν σε συγκεκριμένους ήχους
Πιθανόν να έχουν την ικανότητα να αναγνωρίσουν μικρές λέξεις που βλέπουν συχνά ή το όνομά τους

5 ετών:

Μπορούν να διαβάσουν ορισμένες λέξεις. Το παιδί συνδυάζει τον αρχικό ήχο με τους υπόλοιπους ήχους μιας λέξης
Αντιστοιχίζουν τις λέξεις που ακούν με λέξεις στο κείμενο
Κατακτούν την φωνολογική ενημερότητα
Το παιδί ξέρει πότε οι λέξεις δεν ομοιοκαταληκτούν
Απαντούν σε ανοιχτού τύπου ερωτήσεις πάνω στην ιστορία που τους διάβασαν (ποιος, πού, πότε, πώς, γιατί)
Βάζουν σε σειρά μια ιστορία είτε ξαναλέγοντάς τη είτε με τη βοήθεια εικόνων
Είναι ικανά να μαντεύουν τη συνέχεια της ιστορίας
Αναζητούν να διαβάσουν βιβλία ως διασκέδαση
Διηγούνται και προσπαθούν να γράψουν τις δικές τους ιστορίες

6-8 ετών:

Αναγνωρίζουν πάνω από 200 λέξεις περίπου
Το παιδί διαβάζει αυθόρμητα και κατανοεί σε μεγάλο βαθμό
Όταν συναντούν άγνωστη λέξη, χρησιμοποιούν τις γειτονικές λέξεις, το νόημα του κειμένου, τις εικόνες, κτλ για να την κατανοήσουν
Αυτοδιορθώνονται
Το παιδί επαναλαμβάνει μια ιστορία
Το παιδί συνθέτει ποιήματα
Οι απλές λέξεις τονίζονται κατά την ανάγνωση
Απαντούν σε ερωτήσεις του κειμένου που απαιτούν σύνθετη σκέψη
Γράφουν πιο απαιτητικές και πολύπλοκες ιστορίες

9-13 ετών:

Αναγνωρίζουν λέξεις χωρίς δισταγμό
Μετακινούνται από το “μαθαίνω να διάβαζω” στο “διαβάζω για να μαθαίνω”
Διαβάζουν για κάποιο σκοπό (για διασκέδαση, για να μάθουν κάτι, κτλ)
Αντιλαμβάνονται και χρησιμοποιούν με επιτυχία μεταφορές και παρομοιώσεις
Το παιδί διαβάζει ποικιλία λογοτεχνικών κειμένων και περιγράφει τον χαρακτήρα και την πλοκή
Το παιδί διαβάζει και κατανοεί μια μεγάλη ποικιλία τύπων λογοτεχνίας (π.χ., μυθοπλασίες, πεζό λόγο, ιστορικό μυθιστόρημα, ποίηση)
Τα παιδιά ακολουθούν γραπτές οδηγίες
Εντοπίζουν και εκφράζουν την κεντρική ιδέα του κειμένου
Συνοψίζουν την ιστορία που διάβασαν

14-17 ετών: